Οι καλύτερες κατακόμβες για επίσκεψη στη Ρώμη

Όλοι γνωρίζουμε βέβαια ότι μια επίσκεψη στη Ρώμη σημαίνει οπωσδήποτε μια επίσκεψη σε αξιοθέατα όπως το Κολοσσαίο, το Πάνθεον και η Φοντάνα ντι Τρέβι. Αλλά αν ψάχνετε για μια πραγματικά ασυνήθιστη εμπειρία στη Ρώμη, γιατί να μην δείτε τις ρωμαϊκές κατακόμβες;

Αυτά τα τεχνητά υπόγεια περάσματα, που χρονολογούνται από τον πρώτο αιώνα, χρησιμοποιήθηκαν ως υπόγειοι τάφοι στην Αρχαία Ρώμη. Σε αντίθεση με τους Ρωμαίους παγανιστές που αποτέφρωναν τους νεκρούς τους, ο εβραϊκός και ο χριστιανικός πληθυσμός πίστευαν σε θρησκευτικές ταφές. Ωστόσο, υπό την κυριαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι σοροί δεν επιτρεπόταν να θάβονται εντός των τειχών της πόλης για λόγους υγιεινής.

Ως εκ τούτου, κατασκευάστηκαν εβραϊκές και χριστιανικές κατακόμβες για να επιτρέπουν στους νεκρούς να θάβονται κρυφά υπόγεια. Φοβούμενοι τον διωγμό, πολλοί Χριστιανοί άρχισαν επίσης να προσεύχονται κάτω από το έδαφος, και οι κατακόμβες έγιναν ιεροί τόποι λατρείας. Όταν τελικά ο Χριστιανισμός νομιμοποιήθηκε, οι κατακόμβες σταδιακά έχασαν τη δημοτικότητά τους και ανακαλύφθηκαν εκ νέου μόλις το 1600.

Σήμερα, υπάρχουν περίπου 40 χριστιανικές και έξι εβραϊκές κατακόμβες διάσπαρτες στη Ρώμη, αν και δεν είναι όλες ανοιχτές στο κοινό. Για τις περισσότερες εξ αυτών χρειάζεται εισιτήριο εισόδου και η πρόσβαση με αναπηρικό αμαξίδιο είναι αρκετά περιορισμένη. Στις γυναίκες συνιστάται να καλύπτουν τους ώμους τους και οι φωτογραφίες απαγορεύονται επίσης από σεβασμό, οπότε κρατήστε αυτούς τους ιερούς χώρους μόνο στις αναμνήσεις σας.

Είτε είστε λάτρης της ιστορίας είτε ταξιδιώτης με τάση στο μακάβριο, ετοιμαστείτε να εξερευνήσετε τα μυστικά που περιέχονται στις καλύτερες κατακόμβες στη Ρώμη.

Κατά μήκος τις ιστορικής Αππίας οδού, οι κατακόμβες του Αγ. Καλλίστου είναι οι μεγαλύτερες και οι περισσότερο γνωστές από τις ρωμαϊκές κατακόμβες. Οι κατακόμβες αυτές εμφανίζονται στην ταινία Μπεν Χουρ και πήραν το όνομά τους από τον Πάπα Καλλίστο Α', ο οποίος υπηρέτησε ως διάκονος και διαχειριστής των κατακόμβων.

Οι κατακόμβες του Αγίου Καλλίστου, που υπήρξαν κάποτε το επίσημο υπόγειο νεκροταφείο της Εκκλησίας της Ρώμης, ήταν ο τελευταίος τόπος ανάπαυσης περίπου μισού εκατομμυρίου χριστιανών. Αυτές οι κατακόμβες εκτείνονται σε περισσότερα από 19 χιλιόμετρα και πέντε επίπεδα και χωρίζονται σε πολλαπλά τμήματα, όπως η Κρύπτη των Παπών, η Κρύπτη της Αγίας Σεσίλιας και η Κρύπτη των Μυστηρίων.

Αν σας πιάνει εύκολα ανατριχίλα, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε ότι θα συναντήσετε ανθρώπινα λείψανα εδώ—όλα τα σώματα εντός της διαδρομής της περιήγησης έχουν μεταφερθεί αλλού με σεβασμό από τότε.

Είναι εύκολο να χαθείτε και να μπερδευτείτε σε αυτό το συγκρότημα που μοιάζει με λαβύρινθο, γι' αυτό σας προτείνουμε να πάρετε μέρος σε μια περιήγηση με ξεναγό για να μάθετε περισσότερα για τους διάσημους πάπες και τους μάρτυρες που αναπαύονται εδώ. Καθώς οι κατακόμβες βρίσκονται σε κάποια απόσταση από το κέντρο της πόλης, μπορείτε επίσης να πάρετε μέρος σε αυτήν την περιήγηση που περιλαμβάνει μεταφορά από την Πιάτσα Βενέτσια.

Οι κατακόμβες της Αγίας Δομιτίλας εξακολουθούν να περιέχουν ανθρώπινα λείψανα, αλλά δεν είναι αυτό για το οποίο φημίζονται. Αντίθετα, οι περισσότεροι άνθρωποι συρρέουν στις κατακόμβες της Δομιτίλλας για να θαυμάσουν τις περίτεχνες τοιχογραφίες που απεικονίζουν βιβλικές μορφές και την αρχαία ρωμαϊκή ιστορία. Αυτές οι τοιχογραφίες χιλιάδων ετών εξακολουθούν να υποβάλλονται σε αποκατάσταση, αλλά μπορείτε να εντοπίσετε εμβληματικές εικόνες όπως ο Ιησούς με τους αποστόλους.

Εδώ θα βρείτε επίσης τη Βασιλική των Αγίων Νηρέα και Αχιλλέα του τέταρτου αιώνα. Οι κατακόμβες της υπόγειας βασιλικής της Αγίας Δομιτίλας είναι η 1 από τις μόνο 2 ρωμαϊκές εκκλησίες αφιερωμένες στους δύο αγίους, οι οποίοι μαρτύρησαν επειδή αρνήθηκαν να εκτελέσουν στρατιωτικές εντολές και να σκοτώσουν χριστιανούς.

Μην σας τρομάζει το μέγεθος αυτών των κατακόμβων—μεγάλα τμήματα δεν έχουν ανασκαφεί πλήρως, επομένως δεν θα χρειαστεί να αφιερώσετε πολύ χρόνο εδώ. Πράγματι, αυτή η περιήγηση εξπρές σε μικρές ομάδες υπόσχεται να σας πάει στις κατακόμβες και πίσω στο κέντρο της Ρώμης σε λιγότερο από δύο ώρες. Ή αν επιθυμείτε να δείτε άλλα ιστορικά αξιοθέατα εκεί κοντά όπως τη Basilica of San Martino ai Monti, αυτή η περιήγηση με τα πόδια με πολλές στάσεις θα σας περάσει από τους θησαυρούς που βρίσκονται κατά μήκος της Αππίας Οδού.

Αν και δεν επιτρέπονται οι φωτογραφίες, οι κατακόμβες της Αγίας Δομιτίλλας διαθέτουν κατάστημα με είδη δώρων, ώστε να μπορέσετε να πάρετε αναμνηστικά για να θυμάστε αυτήν την εμπειρία.

Οι κατακόμβες του Σαν Σεμπαστιάνο είχαν πολλές ιδιότητες ανά τους καιρούς, συμπεριλαμβανομένου ενός πρώην ορυχείου ποζολάνης, ενός παγανιστικού νεκροταφείου και, τέλος, μιας κατακόμβης που χρησιμοποιούσαν οι Χριστιανοί. Το υπόγειο νεκροταφείο λέγεται ότι περιείχε τα λείψανα των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, και επίσης στέγασε τα λείψανα του Αγίου Σεβαστιανού, τα οποία σήμερα φυλάσσονται στη βασιλική πάνω από τις κατακόμβες.

Δυστυχώς, αυτές οι μικρές και προσβάσιμες κατακόμβες είναι από τις λιγότερο διατηρημένες. Από τους αρχικούς τέσσερις ορόφους του συγκροτήματος, ο ένας έχει καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς. Ωστόσο, μπορείτε ακόμα να βρείτε μερικά εκπληκτικά κειμήλια όπως τους πίνακες του θαλάμου του Iωνά και την προτομή του Αγίου Σεβαστιανού του Μπερνίνι. Καθώς ξεκινάτε για την περιήγησή σας στις κατακόμβες, προσέξτε για αρχαία γκράφιτι που έχουν χαράξει πιστοί κατά μήκος των σοβατισμένων τοίχων.

Γνωστή και ως η Βασίλισσα των Κατακομβών, οι κατακόμβες της Πρισίλλας είναι ένα από τα παλαιότερα υπόγεια νεκροταφεία στη Ρώμη, που χρησιμοποιούταν για χριστιανικές ταφές. Ο Πάπας Μαρκελλίνος και ο Πάπας Μάρκελλος Α' θάφτηκαν εδώ, και τα λείψανα της Αγίας Φιλομένης έχουν επίσης βρεθεί μέσα σε αυτές τις κατακόμβες.

Εξερευνήστε τις σήραγγες μετά το σκοτάδι με αυτήν τη βραδινή περιήγηση, όπου θα θαυμάσετε μερικούς από τους παλαιότερους γνωστούς βιβλικούς πίνακες χωρίς την πολυκοσμία. Πιο συγκεκριμένα, οι κατακόμβες της Πρισίλλας περιέχουν αυτό που πιστεύεται ότι είναι η πρώτη απόδοση της Παναγίας, που δημιουργήθηκε τον τρίτο αιώνα. Μπορείτε επίσης να βρείτε περίτεχνες τοιχογραφίες που καλύπτουν το ελληνικό παρεκκλήσι, οι οποίες απεικονίζουν σκηνές από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη.

Παρόλο που η Νεκρόπολη του Βατικανού βρίσκεται έξω από τη Ρώμη, αξίζει να την επισκεφτείτε, ειδικά αν βρίσκεστε ήδη στο Βατικανό. Η νεκρόπολη, που βρίσκεται κάτω από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, ήταν κάποτε ένα υπαίθριο νεκροταφείο για τους πρώτους χριστιανούς, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Αγίου Πέτρου.

Τελικά, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος έχτισε μια βασιλική πάνω από τον τάφο του Αγίου Πέτρου και η νεκρόπολη παρέμεινε άγνωστη μέχρι τον 20ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Πάπα Πίου XII, ξεκίνησαν οι ανασκαφικές εργασίες σε μια προσπάθεια εντοπισμού του τάφου του Αγίου Πέτρου. Σταδιακά ανακαλύφθηκαν διάφορα μαυσωλεία και τελικά το «Πεδίο Π» όπου είχε ταφεί ο Απόστολος.

Για την προστασία και τη διατήρηση της ιερότητας της νεκρόπολης, επιτρέπεται μόνο περιορισμένος αριθμός επισκεπτών τη φορά, ειδικά καθώς οι αρχαιολογικές ανασκαφές συνεχίζονται ακόμη. Θα χρειαστεί να συμμετάσχετε στην επίσημη περιήγηση της υπηρεσίας ανασκαφών για να επισκεφτείτε το αρχαίο νεκροταφείο και να αποτίσετε τα σέβη σας στον Άγιο Πέτρο. Επιπλέον: Η περιήγηση θα σας επιτρέψει επίσης να παραλείψετε την ουρά στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.

Ίσως ένα από τα πιο διάσημα μακάβρια αξιοθέατα στη Ρώμη, η Κρύπτη Καπουτσίνων δεν είναι στην ουσία κατακόμβη, αλλά οστεοθήκη. Ωστόσο, οι περισσότερες περιηγήσεις στις κατακόμβες όπως αυτή η περιήγηση σε μικρές ομάδες περιλαμβάνει ένα ταξίδι στο θρυλικό «Παρεκκλήσι των Οστών».

Κατεβείτε υπόγεια κάτω από την εκκλησία της Santa Maria della Concezione dei Cappuccini για να εξερευνήσετε αυτά τα έξι παρεκκλήσια που είναι στολισμένα με τα λείψανα των οστών 3.700 μοναχών Καπουτσίνων, οι οποίοι θάφτηκαν εδώ από το 1500 έως το 1800. Διάφορες κρύπτες είναι αφιερωμένες σε επιλεγμένα μέρη του σώματος όπως κρανία, λεκάνες και οστά των ποδιών.

Αν και η κρύπτη είναι πιθανώς ακατάλληλη για μικρά παιδιά ή για άτομα που φοβούνται εύκολα, αν καταφέρετε να ξεπεράσετε την ανατριχίλα σας, συνιστούμε ανεπιφύλακτα να επισκεφθείτε αυτό το εμβληματικό αξιοθέατο. Άλλωστε, υπάρχει όχι για μακάβριους λόγους, αλλά ως ποιητική υπενθύμιση του αέναου κύκλου ζωής και θανάτου: «Αυτό που είσαι τώρα, ήμασταν κάποτε, αυτό που είμαστε, θα είσαι…»

Εάν χρειάζεστε κάτι να σας ανεβάσει μετά την περιήγησή σας, προτείνουμε να πάτε στο κοντινό Trecaffè Due Macelli για έναν καπουτσίνο—το ρόφημα με βάση τον εσπρέσο που πήρε το όνομά του από τις ρόμπες με κουκούλα που φορούσαν οι καπουτσίνοι.